Rusland blijft een grote speler in energie en grondstoffen, maar de economie staat sinds 2022 onder verhoogde politieke en economische druk. Dit artikel vat de actuele cijfers en de belangrijkste ontwikkelingen samen, met aandacht voor wat dit betekent voor beleggers.

Kerncijfers 2024–2025

Bronnen: Rosstat, World Bank, Trading Economics, Interfax

De economie groeide in 2024 met 4,3%, maar halverwege 2025 vertraagde de groei merkbaar tot ongeveer 1-1,5% op jaarbasis.

Wat Bepaalt de Economische Vooruitgang Nu?

Energie-inkomsten en Verschuiving van Markten

Na westerse beperkingen zoekt Rusland meer handelspartners in Azië. China werd de grootste handelspartner (33% van export), gevolgd door India en Turkije.

Geografische handelsverschuiving:

• Export naar Azië: $268 miljard (+6,9% in 2024)

• Export naar Europa: $56 miljard (-23,4%)

Olie- en gasinkomsten bleven substantieel (~$240 miljard) maar tonen volatiliteit. Russische exporteurs maken gebruik van een 'schaduwvloot' van verouderde tankers om westerse prijscontroles te omzeilen.

Handelssancties en Import-alternatieven

Sinds 2022 zijn meer dan 16.000 restricties opgelegd aan Russische individuen en entiteiten. Ongeveer 70% van activa in het Russische banksysteem staat onder sancties. Dit beperkt toegang tot westerse technologie en financiële markten.

Als reactie richt Rusland zich op binnenlandse leveranciers en handelspartners binnen BRICS-achtige netwerken. Als lid van BRICS+ (uitgebreid in 2024 met o.a. Egypte, Iran en VAE) heeft het land toegang tot alternatieve handelskanalen.

Valuta in handelsbetaling (2024):

• Dollar/euro: 18%

• Valuta vriendelijke landen (yuan, roepie, dirham): 42%

• Russische roebel: 40%

Binnenlandse Vraag en Vastgoed

De binnenlandse consumptie blijft kwetsbaar. Investeringen in vastgoed en bouw zijn gedaald, wat groei remt in gerelateerde sectoren.

Particuliere consumptie groeide in 2023 met 6,5%, gedreven door een krappe arbeidsmarkt en hogere lonen. Voor 2024-2025 wordt verdere maar vertragende groei verwacht (4,1% resp. 1,9%).

Demografie

De bevolking kromp licht en vergrijst. De vruchtbaarheidsscore ligt onder het vervangingsniveau, wat op termijn de arbeidsmarkt en overheidsuitgaven beïnvloedt.

De huidige lage werkloosheid (3%) is kunstmatig: veroorzaakt door mobilisatie, emigratie en arbeidsmarktkrapte. Maandelijks verhuizen 10.000-30.000 arbeiders naar het leger, wat tekorten in civiele sectoren veroorzaakt.

Sectoren met (Relatieve) Kansen voor Beleggers

1. Energie-infrastructuur en Veredeling

Projecten die LNG, petrochemie en verwerkingscapaciteit uitbreiden voor Aziatische markten kunnen op korte tot middellange termijn omzet genereren.

Export energie-producten 2024:

• Minerale producten (olie, gas): 61% van totale export (~$264 miljard)

• LNG blijft belangrijke exportpost naar Azië

• Petrochemische producten naar China en India

Let op: Afhankelijkheid van grondstofprijzen en geopolitieke spanningen blijven hoog.

2. Landbouw en Voedingsketen

Na eerdere uitvoerbeperkingen en klimaatrisico's is modernisering van voedselverwerking en logistiek relevant. Rusland exporteerde in 2024 ongeveer $43 miljard aan voedsel en landbouwproducten.

Waarschuwing: Politieke risico's blijven hoog; exportbeperkingen kunnen plotseling worden ingevoerd.

3. Selectieve Binnenlandse Industrieën en Substitutie van Import

Bedrijven die westerse technologie kunnen vervangen of lokaal opschalen (met staatssteun) hebben kansen. Defensie-gerelateerde sectoren groeiden met meer dan 60% sinds 2022.

Groeiende sectoren:

• Productie metaalproducten: +35%

• Optica en elektronica: +29%

• Bouwsector: +4,2%

Beperking: Toegang tot geavanceerde technologie blijft beperkt door exportcontroles.

Hoofdwaarschuwingen voor Beleggers

1. Politiek en Sancties

Politieke beslissingen en extra sancties kunnen plotseling markten of specifieke bedrijven raken. Deze factor verhoogt het operationele en juridische risico aanzienlijk.

Risico's:

• Nieuwe sanctiepakketten kunnen assets bevriezen

• Kapitaalcontroles beperken geldstromen

• Westerse bedrijven mogen vaak niet handelen met Rusland

• Juridische onzekerheid over eigendomsrechten

2. Valuta- en Rentegevoeligheid

Hoge inflatie (9-10%) en schommelingen in de roebel beïnvloeden reële rendementen. Het monetaire beleid is procyclisch geweest: de centrale bank verhoogde rentes tot 19% om inflatie te bestrijden, wat economische activiteit remt.

Impact op beleggers:

• Roebel daalde ~20% t.o.v. dollar (2022-2023)

• Hoge rentes drukken bedrijfswinsten

• Inflatie tast koopkracht en reële rendementen aan

3. Energie-afhankelijkheid

De staatsinkomsten en handelsbalans blijven gevoelig voor olie- en gasprijzen. Prijsschommelingen betekenen directe invloed op begroting en investeringen.

Recente ontwikkeling:

• Urals olie daalde naar ~$50 per vat (begin 2025)

• Begroting gebaseerd op $69,70 per vat

• Dalende olie-inkomsten vergroten begrotingstekort

4. Economische Structuur

De sterke groei in 2024 (4,3%) werd gedreven door defensie-uitgaven (37% van federale begroting 2025). Civiele sectoren blijven achter of krimpen. Deze onbalans zorgt voor:

• Onderinvestering in productiviteit en innovatie

• Afhankelijkheid van militaire vraag

• Kwetsbaarheid bij afnemende oorlogsuitgaven

Analisten vrezen dat dit model onhoudbaar is op lange termijn.

Praktische Beleggingsaanpak (Kort)

Wees Selectief

Overweeg enkel beleggingen met duidelijke winstbronnen en transparante bedrijfsvoering. Focus op sectoren met sterke fundamenten, niet op speculatieve posities.

Diversifieer Buiten Rusland

Houd blootstelling beperkt (max. 5-10% van portefeuille) en combineer met assets in stabielere jurisdicties. Russische investeringen zijn hoogrisico en mogen slechts een klein deel uitmaken.

Bescherm Tegen Valutarisico

Gebruik waar nodig afdekking (hedging) of kies hard-currency instrumenten. De roebel blijft volatiel door geopolitieke en economische onzekerheid.

Volg Beleidsveranderingen

Wijzigingen in sancties, exportregimes en overheidssteun beïnvloeden snel koers en winstgevendheid. Blijf alert op:

• Nieuwe sanctiepakketten (EU, VS)

• Wijzigingen in olie/gas exportbeperkingen

• Veranderingen in kapitaalcontroles

• Defensie-uitgaven en begrotingsbeleid

Overweeg Indirecte Exposure

In plaats van directe Russische investeringen, overweeg bedrijven die:

• Handelen met Rusland (Aziatische partners)

• Profiteren van hogere energieprijzen

• Alternatieve leveranciers zijn van Russische grondstoffen

Conclusie

Rusland biedt nog steeds kansrijke sectoren — met name rond energie en grondstofverwerking — maar politieke en externe economische druk vergroten het risico aanzienlijk.

Samenvatting voor beleggers:

• Groei: Vertraging van 4,3% (2024) naar 1-1,5% (H1 2025)

• Handel: Export $434 miljard, overschot $151 miljard

• Kansen: Energie-infrastructuur, landbouw, import-substitutie

• Risico's: Sancties, inflatie (9-10%), valutavolatiliteit

Voor beleggers betekent dit: zorgvuldige selectie, actief risicobeheer en een bewuste positionering ten opzichte van geopolitieke schokken. De Russische markt is alleen geschikt voor ervaren beleggers met hoge risicotolerantie en een langetermijnperspectief.

Bronnen

1. Federal State Statistics Service (Rosstat) — Populatie en officiële statistieken
   

2. World Bank / Country Analysis — Economische beoordelingen en MPO-rapporten
   

3. International Energy Agency (IEA) — Russische olie-exportdata en marktstatistieken
   

4. Energy & Clean Air — Maandelijkse analyses van fossiele brandstofinkomsten
   

5. Trading Economics — Recente groeicijfers en kwartaaldata
   

6. Congressional Research Service (CRS) — Invloed van sancties op Russische economie